Verhuurders worden vanaf volgend jaar beter beschermd tegen wanbetalers. Maar ze zullen daar ook voor betalen via een huurgarantiefonds dat Vlaams minister van Wonen Freya Van den Bossche (sp.a) opricht.

Jaarlijks verschijnen in Vlaanderen 12.000 mensen voor de vrederechter omdat ze hun huur niet kunnen betalen. Een derde van hen wordt effectief uit zijn woonst gezet. Verhuurders in het laagste segment van de huurmarkt trekken bovendien hun huurprijzen op om het risico op wanbetaling te verrekenen. Zo ontstaat een negatieve spiraal: hoe hoger de huurprijzen, hoe groter het risico op wanbetaling.

Vlaams minister van Wonen Freya Van den Bossche (sp.a) wil dat probleem oplossen met een huurgarantiefonds. 'Het fonds geeft de huurders woonzekerheid en de verhuurders inkomensgarantie'. Als een huurder niet meer kan betalen, kan de vrederechter dat fonds inschakelen. Het huurgarantiefonds zal dan maximaal twaalf maanden de huur rechtstreeks uitbetalen aan de eigenaar. De verhuurder is zeker van zijn geld en de huurder wordt niet uit zijn huis gezet. De vrederechter legt wel een aantal voorwaarden op aan de huurder, zoals een afbetalingsplan of begeleiding door de VDAB of het OCMW.

Van den Bossche heeft dit jaar 1,65 miljoen euro uitgetrokken voor het fonds. Daarnaast zal het fonds ook door de verhuurders worden gespijsd. Of het om een vrijwillige verzekering of een verplichte bijdrage van alle verhuurders zal gaan, staat nog niet vast. Het kabinet-Van den Bossche schat dat het fonds 2 miljoen euro nodig heeft.

Het eigenaarssyndicaat was in eerste instantie positief over het fonds. Toch liep de uitwerking vertraging op. Van den Bossche had eerder aangekondigd dat het huurgarantiefonds begin dit jaar van start zou gaan. 'De gesprekken met de eigenaarssyndicaten en de vastgoedsector zijn vergevorderd', zei Van den Bossche. 'We hopen in juni de knoop door te hakken.'

Daarnaast wil Van den Bossche dit jaar nog werk maken van een databank met richthuurprijzen, zodat huurders beter zicht krijgen op wat een faire huurprijs is. Ze zal een webapplicatie ontwikkelen, die op basis van de ligging en de woningkenmerken de gemiddelde huurprijs inschat. Die tool helpt de huurder bij het zoeken naar een woning aan een faire huurprijs en ontraadt de verhuurder woekerprijzen te vragen. 'Het verhoogt de transparantie voor de huurder. Maar ook voor de verhuurder is het een nuttig instrument', betoogt Van den Bossche. 'Veel mensen kunnen moeilijk inschatten wat een correcte huurprijs is.'

Daarnaast kan de geschatte huur gebruikt worden als maximale huurprijs bij de toekenning van de huursubsidie. Bij de huidige woonsubsidies wordt geen onderscheid gemaakt tussen de regio's. 'Het bedrag werd op basis van nattevingerwerk gekozen', aldus Van den Bossche. 'Er bestonden tot nu toe geen gegevens over de huurprijzen in Vlaanderen.'

Van den Bossche heeft daarom zelf een onderzoek besteld bij het Steunpunt Ruimte en Wonen. De resultaten worden vandaag voorgesteld op een studiedag over de privéhuurmarkt in het Vlaams Parlement. Uit die studie blijkt dat de mediaan van de huurprijzen in Vlaanderen 497 euro bedraagt. Er bestaan wel grote verschillen tussen de regio's (zie kaart) en naargelang de woningtypes. Zo is de mediaanprijs voor een kamer 251 euro, voor een appartement 517 euro en voor een woning in open bebouwing 925 euro. De verschillen tussen gemeenten hangen samen met het woningtype. In de Brusselse Rand worden meer woningen in open bebouwing verhuurd dan in de steden.

De huurprijzen zijn het afgelopen decennium boven op de index ongeveer 2 procent gestegen. Ze blijven dus vrij stabiel tegenover de vastgoedprijzen. Bovendien is de helft van die stijging volgens het onderzoek te verklaren door een kwaliteitsverbetering. Wie investeert in de kwaliteit van een woning, kan die duurder verhuren.

Bron: De Tijd